Listeria ilk olarak 1911 yılında Hulphers tarafından hasta tavşanların karaciğerinden izole edilmiş ve Bacillus hepatitis olarak isimlendirilmiştir. Daha sonraları bu bakteriye Listeria monocytogenes adı verilmiştir.
Listeria enfeksiyonlarında ilk akla gelen ve üzerinde en çok araştırma yapılan tür Listeria monocytogenes olmuştur. L.monocytogenes 1929’dan beri insanlarda patojen ,1981’den beri ise gıda kaynaklı patojen olarak tanımlanmaktadır.
L.monocytogenes psikrotrof (aslen mezofil karakterli olduğu halde psikrofil sınırlarında da gelişebilen, soğuğa dayanıklı) bir bakteri olup, 1-45 derecelik ortamlarda ve pH 4,4-9,4 seviyesinde üreyebilmektedir. Etkenin bu kadar geniş pH aralıklarında canlı kalabilmesi ve üreyebilmesi birçok gıda maddesinde de gelişerek enfeksiyon riski oluşturmasına yardımcı olabilmektedir. L. monocytogenes tuza karşı da oldukça dayanıklı bir mikroorganizmadır. %10 NaCI varlığında çoğalabilir. Etkenin %25 NaCI’de 132 gün canlı kalabildiği bildirilmiştir. Fazla tuzlu ortamda mikroorganizmanın varlığını devam ettirebilmesi, pH ve ısı derecelerine de bağlıdır. Etkenin buzdolabı ısısında rahatlıkla üreyebilmesi, gıda muhafazasında soğuk zincirin kullanılmasıyla mikroorganizmanın gelişmesinin sınırlandırılamayacağını göstermektedir. Bu da gıdaları Listeria riskinden korumada önemli bir problem oluşturmaktadır.
L.monocytogenes başta olmak üzere Listeria'nın patojen türleri insanlarda Listeriosis denilen gıda kaynaklı bir hastalığa neden olmaktadır. Listeriosis, menenjit, hamilelerde düşük, öldürücü septisemi, endokardit ve ensefalit gibi hastalıklara neden olmaktadır. İnsanlarda görülen Listeriosis, hamile kadınlar, fetüs, yeni doğan bebekler, yaşlılar ve çeşitli hastalıklar nedeniyle bağışıklık sistemi zayıf düşen kişilerde daha tehlikeli seyretmektedir. Bundan dolayı bu gibi insanları hastalıktan uzak tutmaya daha fazla özen gösterilmelidir.
L.monocytogenes'in insanlardaki minimum infeksiyon dozu tam olarak bilinmemektedir. Enfeksiyonun giriş noktası sindirim sistemi olup, inkubasyon periyodu sindirimi takiben bir gün içerisinde oluşmaktadır.
Listeria enfeksiyonlarında bulaşmanın birincil veya ikincil olarak kontamine olmuş çiğ yada az pişmiş gıdalar ile, pişirme işleminden sonra çeşitli nedenlerle Listeria türleri ile kontamine olmuş gıdalardan kaynaklandığı düşünülmektedir. Pastörize olmayan sütler, Feta, Brie ve Camembert peynirleri gibi yumuşak peynirler, Blue peynirler ve "queso blanco fresco" gibi Meksika tipi peynirler ile suşi, tütsülenmiş somon,dondurulmuş karides,dondurulmuş, konserve istakoz gibi su ürünleri ve kıyma, fermente sucuk gibi kırmızı et ve şarküteri ürünleri ile tavuk kıyması, köfte ve burgerleri gibi kanatlı et ürünleri Listeria açısından risk teşkil etmektedir.
Listeria’dan korunmak için risk grubundaki bireyler başta olmak üzere tüketicilerin de gıda alımında ve sonrasında uyması gereken kurallar bulunmaktadır. Bu kurallar:
e.Soğuk hazır gıdalar (sosis,sucuk,hamburger vb.) mutlaka pişirildikten sonra yenmelidir.
© 1994 | Saniter Gıda – Çevre Bilimi Gözetim Ve Mühendislik Hiz. Tur. Tic. A.Ş.