Günlük yaşantımızın ayrılmaz parçası olan kozmetiklerin, ürün güvenliğinin sağlanması amacıyla “Stabilite Testleri” yapılmaktadır. Stabilite Testleri ürünün belirlenen raf ömrü süresince fiziksel, kimyasal ve mikrobiyolojik kriterlerinde herhangi bir değişiklik olup olmayacağının göstergesidir.
Kozmetiklerin fonksiyonel kullanımlarının dışında da Stabil özellikte olması son derece önemlidir. Stabilite testleri, ürünlerin depolama, taşıma, satış ve son kullanıcıdaki tüketim sürecinde üründe fiziksel , mikrobiyal, kimyasal kalite ile birlikte ambalajın yeterliliği hakkında da bilgi sahibi olmamızı sağlar.
Stabilite Testleri, “Gerçek Zamanlı ve Hızlandırılmış Yaşlandırma Testleri” olmak üzere iki şekilde uygulanmaktadır.
Gerçek zamanlı stabilite testinde ürün normal satış şartlarını sağlayan ortamda bekletilerek, üründe olabilecek fiziksel, mikrobiyolojik ve kimyasal değişimler izlenir. Dayanıklı tüketim malları kapsamına giren 1-2 yıl ve üzeri raf ömrüne sahip ürünlerde gerçek zamanlı stabilite testlerinin uygulanmasında zorluklarla karşılaşıldığından, günümüzde yaygın olarak matematiksel modellemelerden yararlanılan “Hızlandırılmış Yaşlandırma Testleri” uygulanmaktadır.
Hızlandırılmış yaşlandırma testleri, normal satış ve tüketim şartlarının dışındaki sıcaklık ve nem içeren yapay ortamlarda gerçekleştirilmektedir .Hızlandırılmış yaşlandırma testleri sonrasında ürüne gerekli görülen fiziksel, mikrobiyal ve kimyasal analizler yapılarak ürünün stabilitesi hakkında önceden bilgi sahibi olmamız sağlanmaktadır.
Hızlandırılmış yaşlandırma testlerine başlamadan önce ürünün içeriği, ambalajı ve fiziksel yapısı hakkında gerekli tüm bilgilere sahip olunmalı ve bilgiler üretici firma tarafından testi yapacak firmaya önceden bildirilmelidir. Sıcaklık ve süreler üründen ürüne değişkenlik göstermektedir.
Örneğin 2 yıl raf ömrü belirlenen bir ıslak mendil için 40 ve 50 derecelerde ”Hızlandırılmış Yaşlandırma Testi” uygulanmış olsun. 2 yıllık raf ömrü için 40 derecede bir ürünün bekleme süresi 210 gündür. Aynı ürünün yine 2 yıllık raf ömrü için 50 derecede bekleme süresi ise105 gündür. Görüldüğü gibi “Hızlandırılmış Yaşlandırma Testi” nde sıcaklıkla süre ters orantılıdır.Sıcaklık ne kadar yüksekse süre o kadar kısalır. Ancak unutulmamalıdır ki, bu süre sonunda üründe fiziksel,kimyasal ve mikrobiyolojik herhangi bir problem bulunmamalıdır. Dolayısıyla bu sıcaklık belirlenirken ürünün ambalajının yumuşama sıcaklığı, ürünün içeriğinin bozunma sıcaklığı vb. parametreler göz önünde bulundurulmalıdır.
Sektörde kozmetik raf ömrü için herhangi bir uluslararası standart bulunmamaktadır.Bu nedenle piyasaya sürülecek kozmetik ürünlerde yapılan raf ömrü testleri 40 derecede 90 gün olarak gerçekleştirilmektedir.
Bekletme süresinin sonunda ürünler renk, koku, görünüm, pH, ağırlık değişimi, viskozite, mikrobiyal yük ve gerekli ise uluslararası farmakopi analiz metodlarına göre yapılan antimikrobiyal etkinlik ve ambalaj testlerine tabi tutularak fiziksel, mikrobiyolojik ve kimyasal açıdan incelenmektedir. Ambalaj materyalinde kırılma, çatlama, sızdırmazlık testleri de en az ürün testleri kadar önemlidir.
Hızlandırılmış yaşlandırma çalışmalarında ürünün cinsine göre belirlenen analiz parametrelerinin test sonuçlarında herhangi bir olumsuzluk ortaya çıkar ise öngörülen raf ömrü süresince ürünlerin stabilitesini koruyamayacağı anlaşılmalı ve üretici gerek ürün içeriğinde gerekse ambalajında gerekli değişikliklere gitmelidir.
Sonuç olarak, Hızlandırılmış Yaşlandırma Testleri üründe daha sonrasında meydana gelebilecek olan olası problemlerin ortaya çıkmasını önlemek ve ürünün toplatılması,geri çağırılması gibi maddi ve manevi zararların önlenmesi için gerçekleştirilmesi gerekli olan testlerdir.
© 1994 | Saniter Gıda – Çevre Bilimi Gözetim Ve Mühendislik Hiz. Tur. Tic. A.Ş.
